Ο γιγάντιος πλανήτης Δίας θεωρούνταν ανέκαθεν ο καλύτερος πλανητικός μας σύμμαχος, όσον αφορά την προστασία μας από προσκρούσεις αντικειμένων του Ηλιακού μας Συστήματος. Ωστόσο πρόσφατη έρευνα ισχυρίζεται ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Η τεράστια βαρυτική επίδραση του Δία, έλκει αστεροειδείς και κομήτες, που καταλήγουν στην ατμόσφαιρα του. Όμως δεν έχουν όλα τα αντικείμενα αυτή την μοίρα. Σε πολλές περιπτώσεις, η βαρύτητα του Δία, έλκει ένα σώμα όσο χρειάζεται για να αλλάξει την τροχιά του γύρω από τον Ήλιο και να το κατευθύνει προς τη Γη.
Η επίδραση του Δία στα μικρά σώματα του Ηλιακού Συστήματος, οφείλεται στην μεγάλη του μάζα και ίσως είναι και η πραγματική αιτία που υπάρχουν τόσοι πολλοί αστεροειδείς. Στην αρχή της δημιουργίας του Ηλιακού Συστήματος, η βαρύτητα του νεαρού αέριου γίγαντα, έβαλε τέλος στην δημιουργία γειτονικών πλανητών, προκαλώντας βίαιες συγκρούσεις των μικρών σωμάτων μεταξύ τους. Έτσι αντί αυτά να συσσωματωθούν σε έναν πλανήτη, θρυμματίστηκαν, δημιουργώντας τους αστεροειδείς που βλέπουμε σήμερα.
Σήμερα ο Δίας διατηρεί την ισορροπία και την δομή της ζώνης των αστεροειδών, της περιοχής ανάμεσα στον Άρη και τον Δία που περιέχει την πλειονότητα των γνωστών αστεροειδών. Ο Δίας εξισορροπεί την επίδραση του Ήλιου, σταθεροποιώντας τις τροχιές των αστεροειδών, τουλάχιστον τις περισσότερες φορές.
Η βαρυτική έλξη του Δία μπορεί να αλλάξει την τροχιά ενός αστεροειδή ή ενός κομήτη, με τις περισσότερες φορές τα σώματα να καταλήγουν στην ατμόσφαιρα του, αλλά και μερικές φορές εκδιώχνοντας τα εντελώς από το Ηλιακό Σύστημα. Έτσι ο Δίας αποκαλείται και η «ηλεκτρική σκούπα» του Ηλιακού Συστήματος.
Πολλές φορές έχουμε γίνει μάρτυρες τέτοιων συγκρούσεων, με την διασημότερη περίπτωση, την πτώση στον Δία των κομματιών του κομήτη Shoemaker-Levy 9 το 1994. Ο κομήτης διαλύθηκε σε 21 ή περισσότερα κομμάτια, τα οποία έπεφταν σταδιακά στην ατμόσφαιρά του, δημιουργώντας ουλές, πολλές από τις οποίες ήταν μεγαλύτερες σε μέγεθος από τη Γη.
Υπολογίζεται ότι στον Δία προσκρούουν κομήτες, περίπου 2000 φορές συχνότερα από ότι στη Γη. Όμως ο Δίας έλκει και πολλά μικρότερα σώματα, έτσι αντικείμενα με διάμετρο 10 μέτρων πέφτουν στον Δία περίπου 12 με 45 φορές ανά έτος, ενώ στη Γη πέφτουν μια φορά στα 6 με 15 χρόνια.
Η απορρόφηση ή η εκτροπή τόσων πολλών αντικειμένων, οδήγησε στην άποψη ότι ο Δίας είναι η ασπίδα του Ηλιακού μας Συστήματος, αναχαιτίζοντας αστεροειδείς και κομήτες που θα μπορούσαν να έρθουν προς τη Γη. Μελέτες έδειξαν όμως ότι η επίδραση του Δία μπορεί να έχει και το αντίθετο αποτέλεσμα, όπου αντικείμενα εισέρχονται στο εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα ελκόμενα από την βαρύτητα του Δία.
Στέλνοντας αστεροειδείς προς τη Γη
Προσομοιώσεις έδειξαν ότι ενώ η παρουσία ενός μεγάλου πλανήτη, όπως του Δία, μειώνει τις πιθανότητες σύγκρουσης ενός κομήτη από το Νέφος του Όορτ με τη Γη, μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες σύγκρουσης ενός αστεροειδή ή ενός κομήτη μικρής περιόδου. Πρόσφατη μελέτη υποδηλώνει ότι, αντί να είναι μια ασπίδα ο Δίας, στην ουσία στοχεύει το εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα, αλλάζοντας την τροχιά σωμάτων που δεν υπήρχε περίπτωση να πλησιάσουν τη Γη και αυξάνοντας τις πιθανότητες σύγκρουσης τους με τους εσωτερικούς πλανήτες.
Η διαφορά στο πώς ο Δίας επηρεάζει διαφορετικές ομάδες μικρών σωμάτων έχει να κάνει με το ρόλο του Δία στις κινήσεις κάθε είδους αντικειμένου. Οι κομήτες από το Νέφος του Όορτ, τείνουν να παραμένουν στα άκρα του Ηλιακού Συστήματος, όμως μερικές φορές μπορεί να ωθηθούν σε τροχιές που θα τους φέρουν πλησιέστερα στον Ήλιο. Αυτό μπορεί να συμβεί εξαιτίας κοντινής διέλευσης από το Ηλιακό Σύστημα, ενός άστρου ή ενός γιγάντιου μοριακού νέφους, ή από την βαρυτική επίδραση του συνόλου του Γαλαξία μας. Τέτοιες βαρυτικές δυνάμεις προέρχονται από πολύ μακριά, όμως είναι αρκετά δυνατές ώστε να επηρεάσουν την κίνηση των μικρών παγωμένων σωμάτων.
Όταν συμβεί κάτι τέτοιο, ο Δίας λειτουργεί ως άμυνα, έλκοντας τα παγωμένα σώματα πάνω του ή στέλνοντας τα στα όρια του Ηλιακού Συστήματος, ακόμη και έξω από αυτό.
Με αστεροειδείς και κομήτες μικρής περιόδου, η επιρροή του Δία είναι πιθανό να κάνει ένα μικρό σώμα να εγκαταλείψει την τρέχουσα τροχιά του και να το θέσει σε νέα κατεύθυνση. Αν δεν υπήρχε ένας πλανήτης όπως ο Δίας στο Ηλιακό Σύστημα, θα υπήρχαν λιγότερες βαρυτικές διαταραχές στις τροχιές αστεροειδών και κομητών, με αποτέλεσμα λιγότερες συγκρούσεις με τη Γη και άλλους εσωτερικούς πλανήτες.
Η βαρυτική επιρροή του Δία στον ρυθμό προσκρούσεων στη Γη χρειάζεται περισσότερη έρευνα, και προς το παρόν η φήμη του αέριου γίγαντα ως προστάτη του εσωτερικού Ηλιακού Συστήματος δεν είναι ξεκάθαρη.
Η καλύτερη άμυνα είμαστε εμείς
Ο Δίας μπορεί να είναι ή όχι σύμμαχός μας στην πλανητική άμυνα, αλλά τελικά, είναι δική μας ευθύνη να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας. Χρειάζονται περισσότερες προσπάθειες εύρεσης, παρακολούθησης, χαρακτηρισμού και εκτροπής δυνητικά επικίνδυνων αστεροειδών και κομητών.
