Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός απειλήθηκε από διαστημικά σκουπίδια την περασμένη εβδομάδα, αλλά το Αυτοματοποιημένο Όχημα Μεταφοράς της ESA έσωσε την κατάσταση πυροδοτώντας τους προωθητήρες του για να ωθήσει το τροχιακό φυλάκιο και τους έξι επιβάτες του έξω από την πορεία της ζημιάς.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που οι διεθνείς εταίροι του Σταθμού απέφυγαν με τόση βιάση διαστημικά σκουπίδια.
Οι επίγειοι σταθμοί παρακολουθούν συνεχώς τα διαστημικά σκουπίδια – hardware που έχει απομείνει από ανενεργούς δορυφόρους – για δυνητικά απειλητικές για τη ζωή συγκρούσεις. Ένα ψήγμα βαφής μπορεί να προκαλέσει σημαντική βλάβη όταν ταξιδεύεις με 28 800 χλμ/ώρα. Όταν σημάνουν τον κώδωνα του κινδύνου, οι ομάδες εδάφους μπορούν να μετακινήσουν το σταθμό σε μια ασφαλέστερη τροχιά.
Οι υπολογισμοί λαμβάνουν πολλές φορές ώρες – αυτό θα πει επιστήμη πυραύλων – αλλά ευτυχώς, τις περισσότερες φορές, το δίκτυο ραντάρ δίνει υπεραρκετής διάρκειας προειδοποίηση. Μερικές φορές ένα επικίνδυνο αντικείμενο μπορεί να γλιστρήσει μέσα από το δίχτυ ή η ακανόνιστη συμπεριφορά του κάνει τις ακριβείς προβλέψεις δύσκολες.
Σε αυτό το σημείο είναι που ήρθε το Ευρωπαϊκό ATV Georges Lemaître στις 27 Οκτωβρίου. Ένα κομμάτι του δορυφόρου Cosmos-2251 της Ρωσίας που έσπασε μετά από σύγκρουση με άλλο δορυφόρο το 2009 ήταν σε πορεία σύγκρουσης με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Το αντικείμενο ήταν περίπου στο μέγεθος ενός χεριού και οι υπολογισμοί έδειξαν ότι θα περνούσε σε απόσταση 4 χλμ – πάρα πολύ κοντά για να θεωρηθεί ένα άνετο πέρασμα.
Μόλις έξι ώρες πριν την πιθανή σύγκρουση, οι πέντε φορείς του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού συμφώνησαν να προβούν σε ένα ελιγμό έκτακτης ανάγκης. Η ομάδα του Κέντρου Ελέγχου του ATV στην Τουλούζη της Γαλλίας, πυροδότησε μια ώθηση 1,8 χλμ / ώρα, αρκετή για να ανεβάσει τον 420-τόνων σταθμό κατά 1 χιλιόμετρο και έξω από την πορεία της ζημιάς.
Ελπίζοντας για το καλύτερο
Πριν από το 2012, αν ένα αντικείμενο εντοπιζόταν εντός 24 ωρών για μια πιθανή σύγκρουση οι αστροναύτες επέστρεφαν στο διαστημικό σκάφος τους, προετοιμαζόμενοι για εκκένωση και ελπίζοντας για το καλύτερο.
Από το 2012, ελιγμοί έκτακτης ανάγκης, με προειδοποίηση λιγότερο από 24 ώρες, είναι δυνατοί με τη χρήση του σκάφους εφοδιασμού Progress της Ρωσίας – αλλά κανένα δεν ήταν προσδεδεμένο στον Σταθμό νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Τα ATVs ήταν σε θέση να εκτελέσουν την κίνηση αυτή από το περασμένο έτος, αρχής γενομένης με το ATV Albert Einstein, αλλά οι υπηρεσίες του δεν απαιτήθηκαν κατά τη διάρκεια της αποστολής του.
Παρά το γεγονός ότι για αυτή η αποφυγή των συντριμμιών χρησιμοποιήθηκε ένας προκαθορισμένος ελιγμός, δόθηκε μεγάλη προσοχή για να βεβαιωθεί ότι η κίνηση αυτή δεν θα ωθούσε τον σταθμό σε μια χειρότερη τροχιά ή θα επηρέαζε την πρόσδεση του Progress της περασμένης εβδομάδας.
«Αυτό είναι για το οποίο εκπαιδεύεται η ομάδα του Κέντρου Ελέγχου των ATV,» δήλωσε ο διευθυντής της πτήσης της ESA Jean-Michel Bois. «Επτά ημέρες την εβδομάδα, 24 ώρες την ημέρα, είμαστε έτοιμοι να αντιδράσουμε και ασκούμαστε συχνά σε προσομοιώσεις.»
«Αντιδρώντας τόσο γρήγορα για να σώσουμε τον Διαστημικό Σταθμό στην πραγματική ζωή ήταν έντονο, αλλά επιβραβευθήκαμε.»
Σε στενή συνεργασία με τα κέντρα ελέγχου του Σταθμού στη Μόσχα, Ρωσία και το Χιούστον, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η ομάδα του ATV διέταξε μια τεσσάρων λεπτών ανάφλεξη των προωθητήρων ξεκινώντας από τις 17:42 GMT (19:42 ώρα Ελλάδας).
Η χείρα βοηθείας από το Georges Lemaître ήταν ένα από τους τελευταίους άσους στο μανίκι του ATV. Αυτά τα πολλαπλών χρήσεων σκάφη έχουν πετύχει πολλές πρωτιές για την ESA. Πρόκειται για τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά διαστημικά σκάφη που εκτοξεύθηκαν ποτέ και τα μόνα μη-ρωσικά οχήματα που δένουν αυτόματα στον Σταθμό.
Αφού παρείχε πάνω από 6,6 τόνους προμηθειών, καυσίμων και αερίων, το Georges Lemaître θα αποσυνδεθεί τον Φεβρουάριο και θα καεί ακίνδυνα στην ατμόσφαιρα, μετά την επίδειξη μιας νέας αβαθούς επανεισόδου για τον προγραμματισμό παροπλισμού του Σταθμού.
«Η αποφυγή συντριμμιών αποδεικνύει την αξιοπιστία του ATV και την σπουδαία ομάδα πίσω από τον έλεγχο της αποστολής,» συμπεραίνει ο διοικητής της αποστολής του ATV-5 της ESA, Massimo Cislaghi. «Με τον ελιγμό αυτό, τα ATVs έχουν ανταποκριθεί σε κάθε απαίτηση του αρχικού σχεδιασμού.»
Αλλά η ευελιξία τους δεν τελειώνει εκεί. Η τεχνολογία των ATV θα αποτελεί κρίσιμο μέρος του Orion της NASA, που θα παράσχει ρεύμα και υποστήριξη για τη διαβίωση στην επόμενη γενιά των επανδρωμένων διαστημικών σκαφών.