Ο «τροχός της ζωής» των εξωπλανητών

Με την βοήθεια της συστοιχίας τηλεσκοπίων ALMA του ESO, αστρονόμοι εντόπισαν ρεύματα αερίων που ρέουν από έναν τεράστιο εξωτερικό δίσκο προς τα εσωτερικά όρια ενός δυαδικού συστήματος αστέρων. Αυτό το πρωτοφανές χαρακτηριστικό ίσως ευθύνεται για την διατήρηση ενός δεύτερου, μικρότερου πρωτοπλανητικού δίσκου, ο οποίος διαφορετικά θα είχε εξαφανιστεί από καιρό. Τα μισά άστρα που μοιάζουν με τον Ήλιο δημιουργούνται σε διπλά συστήματα, κάτι που σημαίνει ότι τα ευρήματα θα έχουν σοβαρές συνέπειες στο κυνήγι των εξωπλανητών.

Οι αστρονόμοι παρατήρησαν με το τηλεσκόπιο ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) την κατανομή αερίων και σκόνης σε ένα πολλαπλό αστρικό σύστημα, το GG Tau-A, ηλικίας μερικών εκατομμυρίων ετών σε απόσταση 450 ετών φωτός, στον αστερισμό του Ταύρου.

Μοιάζοντας με τροχό μέσα σε τροχό, το GG Tau-A περιέχει ένα μεγάλο, εξωτερικό δίσκο που περιβάλλει ολόκληρο το σύστημα, καθώς και έναν εσωτερικό γύρω από το κεντρικό άστρο. Ο εσωτερικός δίσκος έχει τόση μάζα, όση περίπου και ο πλανήτης Δίας, ενώ η παρουσία του προβληματίζει τους αστρονόμους, καθώς ο ρυθμός που χάνει υλικό προς το κεντρικό άστρο, σημαίνει ότι θα έπρεπε να το έχει εξαντλήσει εδώ και πολύ καιρό.

Μέσω των παρατηρήσεων, η ομάδα ανακάλυψε μάζες αερίων στην περιοχή ανάμεσα στους δίσκους. Αυτό σημαίνει ότι υλικό μεταφέρεται από τον εξωτερικό δίσκο προς τον εσωτερικό, συντηρώντας και τους δύο..

«Το υλικό που ρέει μέσα στην κοιλότητα, είχε προβλεφθεί στις προσομοιώσεις, αλλά δεν παρατηρήθηκε ποτέ. Η ανίχνευση των μαζών αερίων υποδεικνύει την κίνηση υλικού ανάμεσα στους δύο δίσκους, μια διαδικασία που συντηρεί και τους δύο», εξηγεί η Anne Dutrey από το Εργαστήριο Αστροφυσικής του Μπορντώ. «Μια διαδικασία με σημαντικές συνέπειες στις πιθανότητες σχηματισμού ενός πλανήτη.»

Οι πλανήτες δημιουργούνται από το υλικό που απέμεινε από την γέννηση του άστρου. Είναι μια αργή διαδικασία που προϋποθέτει την ύπαρξη ενός σταθερού δίσκου πλανητικών υλικών. Εάν αυτή η διαδικασία των δύο δίσκων συμβαίνει και σε άλλα πολλαπλά αστρικά συστήματα, σημαίνει έναν μεγάλο αριθμό πιθανών τοποθεσιών για την εξωπλανητική έρευνα.

Η πρώτη φάση των ερευνών για εξωπλανήτες εστίασε σε συστήματα ενός άστρου, όπως ο Ήλιος. Πιο πρόσφατα απεδείχθη ότι ένα μεγάλο ποσοστό γιγάντιων πλανητών βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα διπλό άστρο, ενώ πλέον οι ερευνητές θα εξετάσουν την πιθανότητα ύπαρξης εξωπλανητών σε συστήματα πολλαπλών άστρων.

ESO