Ο ψυχρός νάνος και οι επτά πλανήτες

Πλανήτες με εύκρατο κλίμα ανακαλύφθηκαν σε ένα εξαιρετικά πλούσιο αστρικό σύστημα.

Αστρονόμοι ανακάλυψαν αστρικό σύστημα με επτά πλανήτες στο μέγεθος της Γης, σε απόσταση μόλις 40 ετών φωτός. Χρησιμοποιώντας επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια, συμπεριλαμβανομένου του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου του ESO, εντόπισαν όλους τους πλανήτες καθώς περνούσαν μπροστά από τον δίσκο του μητρικού τους άστρου, TRAPPIST-1, ενός πολύ ψυχρού νάνου. Σύμφωνα με την δημοσίευση στο περιοδικό Nature, τρεις από τους πλανήτες βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου και θα μπορούσαν να φιλοξενούν ωκεανούς νερού στην επιφάνειά τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες για την ανάπτυξη ζωής. Το σύστημα έχει τον μεγαλύτερο αριθμό πλανητών παρόμοιων με την Γη έως τώρα, και τον μεγαλύτερο αριθμό πλανητών όπου το νερό θα μπορούσε να υπάρχει σε υγρή μορφή.

ESOcast 96: Ο ψυχρός νάνος και οι επτά πλανήτες:

Οι αστρονόμοι χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο TRAPPIST–South (the TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope–South) στο αστεροσκοπείο της La Silla, το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) στο Παρανάλ και το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer της NASA καθώς και άλλα τηλεσκόπια σε όλη την υφήλιο, επιβεβαίωσαν την ύπαρξη τουλάχιστον επτά μικρών πλανητών σε τροχιά γύρω από τον ψυχρό ερυθρό νάνο αστέρα TRAPPIST-1. Όλοι οι πλανήτες με την ονομασία TRAPPIST-1b, c, d, e, f, g και h (σε σειρά αποστάσεως από το άστρο) έχουν μέγεθος παρόμοιο με της Γης.

Οι μειώσεις του αστρικού φωτός καθώς οι πλανήτες περνούσαν διαδοχικά μπροστά από το άστρο, ένα φαινόμενο γνωστό ως διάβαση, επέτρεψαν στους αστρονόμους να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με το μέγεθός, την σύστασή και την τροχιά τους. Βρέθηκε ότι τουλάχιστον έξι από αυτούς είναι συγκρίσιμοι τόσο σε μέγεθος όσο και σε θερμοκρασία με την Γη.

Ο επικεφαλής συγγραφέας Michaël Gillon του Ινστιτούτου STAR στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης δηλώνει ενθουσιασμένος: «Πρόκειται για ένα καταπληκτικό πλανητικό σύστημα, όχι μόνο λόγω του αριθμού των πλανητών, αλλά επειδή είναι τόσο εντυπωσιακά παρόμοιοι με την Γη!»

Με μόλις το 8% της μάζας του Ήλιου, ο TRAPPIST-1 είναι ένας νάνος με αστρικούς όρους, οριακά μεγαλύτερος από τον πλανήτη Δία, και παρόλο που βρίσκεται πολύ κοντά στον αστερισμό του Υδροχόου, εμφανίζεται πολύ αμυδρός. Οι αστρονόμοι θεωρούσαν πως τέτοιοι νάνοι αστέρες θα μπορούσαν να φιλοξενούν πλανήτες σαν τη Γη σε κοντινές τροχιές, καθιστώντας τους υποψήφιους στόχους στο κυνήγι της εξωγήινης ζωής, και το TRAPPIST-1 είναι το πρώτο τέτοιο σύστημα που ανακαλύφθηκε.

Απεικονίσεις του συστήματος από διάφορες οπτικές γωνίες:

Ένας από τους συντάκτες, ο Amaury Triaud, εξηγεί: «Η ενέργεια που εκλύεται από άστρα όπως το TRAPPIST-1 είναι σημαντικά λιγότερη από την ενέργεια του Ήλιου. Οι πλανήτες πρέπει να βρίσκονται σε πολύ πιο κοντινές τροχιές απ΄ό,τι στο Ηλιακό μας Σύστημα, έτσι ώστε να μπορεί να υπάρξει νερό σε υγρή μορφή. Ευτυχώς κάτι τέτοιο βλέπουμε στο σύστημα του TRAPPIST-1!»

Η ομάδα διαπίστωσε ότι όλοι οι πλανήτες του συστήματος είναι παρόμοιοι σε μέγεθος με την Γη και την Αφροδίτη, ή ελαφρώς μικρότεροι. Οι μετρήσεις της πυκνότητας τους υποδηλώνουν ότι τουλάχιστον οι εσωτερικοί έξι είναι βραχώδεις.

Οι τροχιές τους δεν είναι μεγαλύτερες από τις τροχιές των τεσσάρων μεγάλων δορυφόρων του Δία, και πολύ μικρότερες από την τροχιά του Ερμή. Ωστόσο, λόγω του μικρού μεγέθους του άστρου και της χαμηλής θερμοκρασίας του, η ενέργεια που φτάνει στους πλανήτες είναι παρόμοια με την ενέργεια που δέχονται οι εσωτερικοί πλανήτες στο Ηλιακό μας Σύστημα. Οι πλανήτες TRAPPIST-1c, d και f, δέχονται παρόμοια ποσά ενέργειας με την Αφροδίτη, την Γη και τον Άρη αντίστοιχα.

Το σύστημα σε εικονική πραγματικότητα:

Όλοι οι πλανήτες θα μπορούσαν να έχουν υγρό νερό στην επιφάνειά τους, με μερικούς να έχουν περισσότερες πιθανότητες λόγω απόστασης. Τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι οι εσωτερικοί πλανήτες TRAPPIST-1b, c και d, είναι μάλλον πολύ θερμοί για την ύπαρξη υγρού νερού εκτός από ορισμένα σημεία στην επιφάνειά τους. Η απόσταση του πιο απομακρυσμένου πλανήτη, TRAPPIST-1h, αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμη, είναι πολύ μεγάλη ώστε το νερό να είναι υγρό, εκτός και αν υπάρχει άλλος τρόπος εσωτερικής θέρμανσης. Οι πλανήτες TRAPPIST-1e, f, και g ωστόσο, αποτελούν το Άγιο Δισκοπότηρο των κυνηγών εξωπλανητών καθώς βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου και θα μπορούσαν να φιλοξενούν ωκεανούς επιφανειακού νερού.

Η ανακάλυψη αποτελεί την μεγαλύτερη έως τώρα ομάδα εξωπλανητών που βρίσκονται σχεδόν σε τροχιακό συντονισμό. Οι αστρονόμοι μέτρησαν με ακρίβεια την διάρκεια μιας πλήρους τροχιάς των πλανητών γύρω από το TRAPPIST-1 και υπολόγισαν τις σχέσεις ανάμεσα στους γειτονικούς πλανήτες. Οι εσωτερικοί έξι έχουν αναλογίες περιόδων πολύ κοντά σε απλά μεγέθη, όπως 5:3 ή 3:2. Αυτό σημαίνει ότι οι πλανήτες σχηματίστηκαν την ίδια χρονική περίοδο μακρυά από το άστρο και μετακινήθηκαν σταδιακά προς το άστρο, στις σημερινές τους τροχιές. Έτσι θα μπορούσαν να είναι πλανήτες χαμηλής πυκνότητας, πλούσιοι σε πτητικά αέρια, κάτι που υποδηλώνει πάγο στην επιφάνεια ή ατμόσφαιρα.

Πλέον το TRAPPIST-1 αποτελεί έναν πολύ σημαντικό στόχο για μελλοντικές έρευνες, όπου με την νέα γενιά τηλεσκοπίων όπως το Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο του ESO και το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb των NASA/ESA/CSA, θα είμαστε σε θέση να ερευνήσουμε για την ύπαρξη νερού ή ακόμη και για ενδείξεις ζωής σε αυτούς τους πλανήτες.

ΟΦΑ

Πηγή: ESO

Η εργασία στο Nature

Η ανακοίνωση του τηλεσκοπίου Spitzer

ESOcast 97 Light: Πλανήτες σαν τη Γη ανακαλύφθηκαν σε κοντινό σύστημα :