Ο ρομποτικός γεωλόγος της NASA, το εξάτροχο ρόβερ Perseverance, ανακάλυψε έναν βράχο στην επιφάνεια του Άρη, με πιθανές ενδείξεις ύπαρξης μικροβιακής ζωής στον κόκκινο πλανήτη πριν δισεκατομμύρια χρόνια, ωστόσο τα ευρήματα χρειάζονται περαιτέρω έρευνα.
Ένας βράχος, που ονομάστηκε Cheyava Falls, τράβηξε την προσοχή της ομάδας του ρόβερ Perseverance, καθώς περιέχει στοιχεία που μπορεί να δώσουν απάντηση στο ερώτημα εάν ο Άρης φιλοξενούσε μικροβιακή ζωή στο παρελθόν.
Αναλύσεις με τα όργανα του ρόβερ έδειξαν χημικές υπογραφές και δομές που θα μπορούσαν να έχουν σχηματιστεί με την βοήθεια τρεχούμενου νερού πριν δισεκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο υπάρχουν και άλλες εξηγήσεις για τα ευρήματα, που δεν προϋποθέτουν την ύπαρξη μικροβιακής ζωής, κάτι που αναμένεται να διευκρινιστεί μέσω περαιτέρω ερευνών.
Ο βράχος περισυνελέγη στις 21 Ιουλίου στην βόρεια πλευρά της κοιλάδας Neretva Vallis, κοίτης ενός αρχαίου ποταμού πλάτους 400 μέτρων, που δημιουργήθηκε καθώς το νερό έρεε στον κρατήρα Jezero.
«Σχεδιάσαμε την πορεία του Perseverance με γνώμονα τις περιοχές με επιστημονικό ενδιαφέρον. Το ταξίδι μέσα στην κοιλάδα Neretva Vallis μας αποζημίωσε με αυτό το πρωτόγνωρο εύρημα, που θα μας απασχολεί για αρκετό καιρό», δήλωσε ο Nicola Fox στα αρχηγεία της NASA.
Το όργανο SHERLOC (Scanning Habitable Environments with Raman & Luminescence for Organics & Chemicals) μελέτησε τον βράχο και έδειξε την ύπαρξη οργανικών ενώσεων, που αν και θεωρούνται βασικά συστατικά της ζωής, μπορεί να έχουν και μη βιολογική προέλευση.
«Το Cheyava Falls αποτελεί ένα μυστήριο, περίπλοκο και πιθανώς ενδιαφέρον εύρημα. Από τη μια έχουμε μια ανίχνευση οργανικής ύλης με διακριτά πολύχρωμα σημάδια, ενδεικτικά χημικών διεργασιών υποστήριξης μικροβιακής ζωής και ύπαρξης νερού, και από την άλλη δεν είμαστε σε θέση ακόμη να εξακριβώσουμε πως σχηματίστηκε ο βράχος και τι ρόλο έπαιξαν τα γειτονικά πετρώματα στην δημιουργία του», συμπληρώνει ο Ken Farley επιστήμονας της ομάδας του ρόβερ.
Τα σημάδια στον βράχο
Στην έρευνα για ενδείξεις αρχαίας μικροβιακής ζωής, η αποστολή του Perseverance εστίασε σε βράχους που μπορεί να δημιουργήθηκαν ή να τροποποιήθηκαν μέσω της επίδρασης του νερού, κάτι που τους οδήγησε στον βράχο Cheyava Falls, διαστάσεων ενός μέτρου επί 60 εκατοστών που πήρε το όνομα ενός καταρράκτη του Grand Canyon.
«Πρόκειται ακριβώς για το είδος έρευνας για το οποίο κατασκευάστηκε το όργανο SHERLOC, την αναζήτηση οργανικής ύλης, βασικού στοιχείου στην έρευνα αρχαίας ζωής», δήλωσε ο Kevin Hand, επικεφαλής ερευνητής στο Jet Propulsion Laboratory.
Τον βράχο διατρέχουν μεγάλες ανοιχτόχρωμες φλέβες θειικού ασβεστίου και ερυθρόχρωμες λωρίδες, πιθανόν αιματίτη, ενός από τα στοιχεία που δίνουν στον Άρη το κόκκινο του χρώμα.
Στις ερυθρόχρωμες αυτές λωρίδες βρέθηκαν πολλά λευκά σημάδια ακανόνιστου σχήματος και διαστάσεων περίπου ενός χιλιοστού, με μαύρο περίγραμμα, που μοιάζουν με τις βούλες της λεοπάρδαλης. Το όργανο PIXL (Planetary Instrument for X-ray Lithochemistry) του Perseverance, έδειξε ότι τα μαύρα περιγράμματα περιέχουν σίδηρο και φωσφορικά άλατα.
«Τα σημάδια ήταν μια μεγάλη έκπληξη, επειδή στη Γη σχετίζονται με τα απολιθωμένα ίχνη μικροβίων στο υπέδαφος», δήλωσε ο αστροβιολόγος David Flannery, μέλος της ομάδας του Perseverance.
Τέτοιου είδους σημάδια στα ιζηματογενή πετρώματα της Γης σχηματίζονται μέσω διαδικασιών, που συμπεριλαμβάνουν τον αιματίτη, και αλλάζουν το χρώμα του πετρώματος από ερυθρό σε λευκό. Αυτές οι αντιδράσεις μπορεί επίσης να απελευθερώσουν σίδηρο και φωσφορικά άλατα, με αποτέλεσμα των σχηματισμό των μαύρων περιγραμμάτων. Αυτού του τύπου οι αντιδράσεις παρέχουν ενέργεια στα μικρόβια, συνδέοντας έτσι τα χαρακτηριστικά των πετρωμάτων με την μικροβιακή ζωή στη Γη.
Ένα πιθανό σενάριο που εξετάζει η ομάδα του Perseverance, είναι ο Cheyava Falls να έχει εναποτεθεί ως λάσπη με οργανικά συστατικά και να στερεοποιήθηκε ως βράχος. Αργότερα, νερό εισχώρησε μέσω ρωγμών στον βράχο δημιουργώντας τις εναποθέσεις υλικών στις λευκές φλέβες θειικού ασβεστίου που βλέπουμε σήμερα.
Ακόμη ένα μυστήριο
Εκτός από την οργανική ύλη και τα σημάδια στον βράχο, και άλλα ευρήματα εξέπληξαν τους επιστήμονες, καθώς εντόπισαν κρυστάλλους ολιβίνη στις φλέβες, ενός ορυκτού που δημιουργείται στο ηφαιστειακό μάγμα. Ο ολιβίνης ίσως σχετίζεται με πετρώματα που σχηματίστηκαν στο χείλος της κοιλάδας μέσω κρυστάλλωσης του μάγματος.
Προκύπτει πλέον ακόμη ένα ερώτημα: Μήπως ο ολιβίνης και το θειικό ασβέστιο ενσωματώθηκαν στον βράχο μέσω πολύ υψηλών θερμοκρασιών, δημιουργώντας αβιοτικές χημικές αντιδράσεις με αποτέλεσμα τα σημάδια τύπου λεοπάρδαλης;
«Εξετάσαμε τον βράχο με λέιζερ και ακτίνες Χ και τον φωτογραφίζαμε κάθε μέρα από κάθε γωνία. Πλέον το Perseverance δεν έχει άλλες απαντήσεις να μας δώσει. Αν θέλουμε να κατανοήσουμε πλήρως τι συνέβη στην κοιλάδα πριν δισεκατομμύρια χρόνια, θα πρέπει να μεταφέρουμε δείγματα του Cheyava Falls πίσω στη Γη, ώστε να μελετηθεί περαιτέρω στα εργαστήρια μας», συμπληρώνει ο Farley.