Ανεμοδαρμένοι σωροί σκόνης ή στρώματα πάγου; Ένα από τα πιο μυστηριώδη χαρακτηριστικά του Άρη, επανεξετάστηκε από το ευρωπαϊκό Mars Express, με σκοπό την διερεύνηση της σύνθεσής του. Τα ευρήματά του υποδηλώνουν στρώματα πάγου νερού που εκτείνονται αρκετά χιλιόμετρα κάτω από το έδαφος, η μεγαλύτερη ποσότητα νερού που έχει βρεθεί ποτέ σε αυτό το μέρος του πλανήτη.
15 χρόνια πριν, το Mars Express μελέτησε τον σχηματισμό Medusae Fossae, αποκαλύπτοντας τεράστια κοιτάσματα, βάθους έως και 2,5 χιλιομέτρων. Από αυτές τις πρώιμες παρατηρήσεις, δεν ήταν σαφής η σύνθεση των κοιτασμάτων, όμως η νέα έρευνα δίνει απαντήσεις.
Τα νεότερα δεδομένα από το ραντάρ MARSIS του Mars Express, αυξάνουν το πάχος των κοιτασμάτων στα 3,7 χιλιόμετρα, κάτι που υποδηλώνει πάγο σε στρώματα, όπως στα γνωστά πολικά καλύμματα του Άρη, τα οποία γνωρίζουμε ότι είναι πολύ πλούσια σε πάγο.
Εάν λιώσει η ποσότητα πάγου που υπάρχει στο Medusae Fossae, μπορεί να καλύψει ολόκληρο τον πλανήτη με ένα στρώμα νερού βάθους 1,5 έως 2,7 μέτρων, ποσότητα που αντιστοιχεί στο μέγεθος της Ερυθράς Θάλασσας στη Γη.
Εναλλασσόμενα στρώματα πάγου
Ο σχηματισμός Medusae Fossae αποτελείται από πολλά, σμιλεμένα από τον άνεμο, χαρακτηριστικά, πλάτους εκατοντάδων χιλιομέτρων και ύψους αρκετών χιλιομέτρων. Βρίσκονται στο όριο μεταξύ των υψιπέδων και των πεδιάδων του Άρη, και είναι πιθανώς η μεγαλύτερη πηγή σκόνης και ένα από τα πιο εκτεταμένα κοιτάσματα στον πλανήτη.
Οι αρχικές παρατηρήσεις από το Mars Express έδειξαν ότι ο σχηματισμός ήταν σχετικά διαφανής στο ραντάρ και είχε χαμηλή πυκνότητα, χαρακτηριστικά που θα βλέπαμε σε κοιτάσματα πάγου. Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να αποκλείσουν μια πιο ξηρή πιθανότητα: ότι τα χαρακτηριστικά είναι στην πραγματικότητα γιγαντιαίες συσσωρεύσεις σκόνης, ηφαιστειακής τέφρας ή ιζήματος.
Αν ο σχηματισμός αποτελούνταν μόνο από σκόνη, θα είχε συμπιεστεί από το ίδιο του το βάρος, αυξάνοντας την πυκνότητά του. Τα νέα δεδομένα όμως δείχνουν ότι η πυκνότητά του συμφωνεί με την ύπαρξη στρωμάτων σκόνης και πάγου νερού, κάτω από ένα προστατευτικό στρώμα σκόνης ή τέφρας, πάχους πολλών εκατοντάδων μέτρων.
Μελλοντική εξερεύνηση
Αν και ο Άρης φαίνεται να είναι ένας άνυδρος κόσμος σήμερα, η επιφάνεια του πλανήτη είναι γεμάτη από σημάδια που υποδηλώνουν ότι κάποτε το νερό ήταν άφθονο, συμπεριλαμβανομένων των ξεραμένων καναλιών ποταμών, των αρχαίων ωκεανών και λιμνών και των λαξευμένων στο νερό κοιλάδων. Βρήκαμε επίσης σημαντικές αποθήκες πάγου νερού στον Άρη, όπως τα τεράστια πολικά καλύμματα, θαμμένους παγετώνες κοντά στον ισημερινό και πάγο κοντά στην επιφάνεια του Άρη.
Η έκταση και η θέση των παγωμένων κοιτασμάτων θα τα καθιστούσε επίσης δυνητικά πολύτιμα για τη μελλοντική εξερεύνηση του Άρη, καθώς οι αποστολές θα πρέπει να προσεδαφιστούν κοντά στον ισημερινό του πλανήτη, μακριά από τα πλούσια σε πάγο πολικά καλύμματα ή τους παγετώνες μεγάλου γεωγραφικού πλάτους. Και θα χρειαστούν νερό. Επομένως η εύρεση πάγου σε αυτήν την περιοχή είναι σχεδόν απαραίτητη για τις αποστολές ανθρώπων στον πλανήτη.
Δυστυχώς, αυτά τα κοιτάσματα καλύπτονται από εκατοντάδες μέτρα σκόνης, καθιστώντας τα απρόσιτα,τουλάχιστον για τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, κάθε κομμάτι πάγου που βρίσκουμε, μας βοηθά να δημιουργήσουμε μια καλύτερη εικόνα για το πού έχει κυλήσει το νερό του Άρη στο παρελθόν, και πού μπορεί να βρεθεί σήμερα.