Στις 12 Δεκεμβρίου 2023 θα έχουμε την σπάνια ευκαιρία να παρατηρήσουμε μια απόκρυψη του λαμπρού αστέρα Μπετελγκέζ (α Ωρίωνα) από τον αστεροειδή (319) Leona.
Το μονοπάτι της απόκρυψης ξεκινά από την ανατολική Κίνα, διασχίζει το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία, την Τουρκία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και Πορτογαλία, διασχίζει τον Ατλαντικό, το νότιο τμήμα της χερσονήσου της Φλόριντα και τελειώνει στο Μεξικό. Στην Ελλάδα θα συμβεί στις 03:12 το ξημέρωμα της 12ης Δεκεμβρίου.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σπάνιο γεγονός και οι αστρονόμοι προετοιμάζονται για την παρακολούθηση και καταγραφή του. Η απόκρυψη θα είναι ορατή και με γυμνό μάτι (στην κεντρική περιοχή), καθώς αναμένεται μεγάλη πτώση της φωτεινότητας του Μπετελγκέζ, έως και ολική απόκρυψη του στην κεντρική περιοχή, πλάτους λίγων χιλιομέτρων. Η διάρκεια της απόκρυψης μπορεί να φτάσει τα 12 δευτερόλεπτα στην κεντρική περιοχή, ενώ η πτώση της φωτεινότητας εξαρτάται από τον προσανατολισμό του αστεροειδούς, το μέγεθος του και την διάμετρο του Μπετελγκέζ η οποία δεν είναι γνωστή με ακρίβεια. Θα εξαρτηθεί επίσης και από τον τύπο φίλτρου που θα χρησιμοποιηθεί για την καταγραφή της.
Μετά από πρόσφατες παρατηρήσεις απόκρυψης ενός αστέρα από τον ίδιο αστεροειδή, βρέθηκε ότι το σχήμα του είναι ελλειπτικό με διαστάσεις περίπου 80 επί 55 χιλιόμετρα και περίοδο περιστροφής 2,14 ημέρες. Η ταχύτητα της σκιάς της Leona θα είναι 10,7 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Η παρατήρηση της απόκρυψης του Μπετελγκέζ θα συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην μελέτη του άστρου και ιδιαίτερα στον υπολογισμό της διαμέτρου του ή στον εντοπισμό συνοδών σε κοντινή απόσταση. Στις περιοχές που θα είναι ορατή η απόκρυψη διοργανώνονται εκστρατείες παρατήρησης από ερασιτέχνες και επαγγελματίες αστρονόμους.
Στην σελίδα https://starblink.org/ υπάρχει προσομοιωτής της απόκρυψης του Μπετελγκέζ, όπου μπορούμε να μεταβάλλουμε τις ιδιότητες του αστέρα ή του αστεροειδή και να δούμε πως επηρρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα της απόκρυψης.
Άρθρα
Ιστοσελίδες με πληροφορίες για την απόκρυψη:
International Occultation Timing Association / European Section (IOTA/ES)
https://www.asteroidoccultation.com/
Αφιέρωμα στην απόκρυψη του Μπετελγκέζ στο τελευταίο τεύχος του Journal for Occultation Astronomy
https://occultations.org/publications/rasc/2023/nam23MBspecialoccs.htm
Πως να παρακολουθήσετε και να καταγράψετε μια απόκρυψη (αγγλικό κείμενο)
Προγράμματα καταγραφής και ανάλυσης αποκρύψεων (αγγλικό κείμενο)
(319) Leona – physical model to predict the occultation of Betelgeuse
https://lesia.obspm.fr/lucky-star/
https://astro.kretlow.de/cora/occultations/
https://cloud.occultwatcher.net/
Δημοσιεύσεις
Παρουσίαση από τον David Dunham (αρχείο powerpoint) στο ετήσιο συνέδριο της IOTA
Το βίντεο της παρουσίασης του David Dunham στο ετήσιο συνέδριο της IOTA
Παρουσιάσεις στο 42ο European Symposium on Occultation Projects (16-17/9/2023)
Konrad Guhl: Planned Observation of the occultation of Betelgeuse by (319) Leona (pdf)
Miguel Montargès: Photometry and spectroscopy of Betelgeuse (α Ori) during its occultation by 319 Leona on 12/12/2023 (pdf)
Carles Schnabel: Betelgeuse occultation in Spain (pdf)
Alfonso Noschese: Betelgeuse event – Astrocampania organization to facilitate the observation of the occultation from Italy (pdf)
Bernd Gährken: Some observation ideas for the occultation of Betelgeuse (1, 2, 3)
Όλες οι παρουσιάσεις του συμποσίου
Χάρτης του ίχνους της απόκρυψης με υπολογισμό τοπογραφικών δεδομένων (τελευταία ενημέρωση 28 Νοεμβρίου)
Χάρτης του ίχνους της απόκρυψης με σημειωμένες θέσεις παρατηρητών
Οι κόκκινες γραμμές δηλώνουν παρατηρητή που δήλωσε συμμετοχή στην παρατήρηση. Χάρτης από το https://proam-gemini.fr/
