Η αποστολή Gaia της ESA συλλέγει δεδομένα για εκατομμύρια διαστημικά σώματα, όπως αστέρια και αστεροειδείς, δημιουργώντας ένα εκτεταμένο κοσμικό αρχείο.
Πριν την δημοσιοποίηση του αρχείου όμως, χρειάζεται την βοήθειά μας.
Τα δεδομένα της Gaia είναι ήδη μια ανεκτίμητη πηγή για αστρονόμους και επιστήμονες. Η αποστολή εκτοξεύτηκε στα τέλη του 2013 και τώρα βρίσκεται περίπου 1,5 εκατομμύριο χιλιόμετρα από τη Γη. Με δύο ισχυρά τηλεσκόπια και τρία επιστημονικά όργανα, δημιουργεί τον μεγαλύτερο και ακριβέστερο τρισδιάστατο χάρτη του Γαλαξία, προσδιορίζοντας τη θέση των αστεριών-στόχων και καταγράφοντας την αλλαγή τους με την πάροδο του χρόνου.
Μέχρι στιγμής, η Gaia έχει μετρήσει 1,8 δισεκατομμύρια αστέρια με πρωτοφανή ακρίβεια, δημιουργώντας τον πλουσιότερο κατάλογο αστεριών μέχρι σήμερα. Η τρίτη σημαντική έκδοση δεδομένων της Gaia, που δημοσιεύτηκε το 2022, περιλαμβάνει 10,5 εκατομμύρια μεταβλητά αντικείμενα σε ολόκληρο τον ουρανό, που προσδιορίζονται με τη χρήση μεθόδων μηχανικής μάθησης σε ένα εποπτευόμενο σύστημα ταξινόμησης.
Χάρη στην Gaia, γνωρίζουμε ότι ο Γαλαξίας μας συγχωνεύθηκε με έναν άλλο γαλαξία στην πρώιμη ζωή του, περίπου 10 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Μάθαμε επίσης περισσότερα για τον γειτονικό μας γαλαξία της Ανδρομέδας, και πώς θα συγκρουστεί με τον Γαλαξία μας σε δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα.
Αν και τα τηλεσκόπια της Gaia είναι απίστευτα ισχυρά, οι ερευνητές της αποστολής εξακολουθούν να χρειάζονται τη βοήθεια του παλαιότερου οπτικού εργαλείου στον πλανήτη: των ματιών μας. Στα σχεδόν 10 χρόνια από την εκτόξευσή της, η Gaia έχει συμβάλει μαζικά στην κατανόησή μας για το Σύμπαν και τώρα δίνεται η ευκαιρία στο κοινό να συμμετέχει στις ανακαλύψεις.
Μέσω του Gaia Vari, ένα επιστημονικό project για τους πολίτες που χρηματοδοτείται από την ESA, μπορείτε να βοηθήσετε στην ταξινόμηση των μεταβλητών αστεριών της Gaia, των αστεριών δηλαδή που μεταβάλλουν την φωτεινότητα τους με την πάροδο του χρόνου.
Ως πολίτες-επιστήμονες, θα ερευνήσετε εικόνες και γραφήματα και θα ταξινομήσετε τις αλλαγές φωτεινότητας των άστρων, τα χρώματα και άλλες μεταβλητές με την πάροδο του χρόνου, ενώ θα εντοπίζετε επιπλέον λανθασμένες ταξινομήσεις από τους αυτοματοποιημένους αλγόριθμους. Αυτό θα βοηθήσει τους επιστήμονες να οργανώσουν και να κατηγοριοποιήσουν όσα γνωρίζουμε για τα εκατομμύρια αστέρια που έχει παρατηρήσει η Gaia, πριν την επόμενη δημοσίευση δεδομένων της Gaia το 2025. Ίσως ανακαλύψετε πραγματικά τα πιο ενδιαφέροντα αστέρια!
Επιθυμείτε να συμμετάσχετε σε ένα πρόγραμμα επιστήμης των πολιτών;
Από την παρακολούθηση της φωτορύπανσης μέχρι την ταξινόμηση εικόνων του Άρη, μπορείτε να βοηθήσετε στην προώθηση της ειρηνικής εξερεύνησης του διαστήματος. Προσφέροντας τα δεδομένα και τα εργαλεία της ESA στο κοινό, προάγεται η διαφάνεια των εργασιών, αυξάνοντας παράλληλα την συμμετοχή των πολιτών στην επιστημονική έρευνα και διαμόρφωνονται ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας.
Για να συμμετάσχετε στο έργο Gaia Vari, μεταβείτε στο Zooniverse, μια πλατφόρμα με projects, όπου οι πολίτες συμμετέχουν στην έρευνα. Δεν χρειάζεται να συνδεθείτε ή να δημιουργήσετε λογαριασμό. Αφού μπείτε στην πλατφόρμα, μπορείτε να μάθετε πώς να βλέπετε τα γραφήματα και τα δεδομένα και να ταξινομείτε κάθε μεταβλητή.
Η Gaia εμβαθύνει την κατανόησή μας για το Σύμπαν όπως το ξέρουμε, και τόσο οι επαγγελματίες όσο και οι ερασιτέχνες αστρονόμοι έχουν μείνει έκπληκτοι με τα αποτελέσματα που έχουν αναλυθεί μέχρι στιγμής. Τώρα χρειαζόμαστε βοήθεια από την ευρύτερη κοινότητα της ερασιτεχνικής αστρονομίας για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς αλλάζουν τα αστέρια όλα αυτά τα χρόνια, δηλώνει ο Pedro García Lario, επιστήμονας στο Gaia Science Operations Centre.
