Παρατήρηση του κομήτη C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS)

Ο κομήτης C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) ανακαλύφθηκε από το Αστεροσκοπείο Purple Mountain της Κίνας και από το ερευνητικό τηλεσκόπιο Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS). Προέρχεται από το Νέφος του Όορτ και θα φτάσει στο περιήλιό του στις 27 Σεπτεμβρίου 2024, σε απόσταση 58 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο και υπάρχουν ελπίδες ότι θα είναι ορατός με το γυμνό μάτι. Στις 12 Οκτωβρίου 2024 θα φτάσει στην κοντινότερη απόσταση από τη Γη, στα 70 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Ανακάλυψη

Το ερευνητικό τηλεσκόπιο ATLAS στην Νότιο Αφρική εντόπισε το αντικείμενο (μεγέθους 18,1), που έμοιαζε με αστεροειδή, στις 22 Φεβρουαρίου 2023, σε απόσταση περίπου 1,1 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο. Μετά την ανάλυση της τροχιάς του, ταυτοποιήθηκε με ένα αντικείμενο που ανακαλύφθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2023 από το Αστεροσκοπείο Purple Mountain της Κίνας, αλλά λόγω έλλειψης επιπλέον παρατηρήσεων το σώμα θεωρήθηκε χαμένο. Έτσι το αντικείμενο φέρει το όνομα και των δύο αστεροσκοπείων που το εντόπισαν.

Στη συνέχεια εντοπίστηκε σε παλαιότερες εικόνες από το τηλεσκόπιο Zwicky Transient Facility (ZTF) του Αστεροσκοπείου Πάλομαρ, στις 22 Δεκεμβρίου 2022, όταν είχε μέγεθος πάνω από 19. Τότε αποκαλύφθηκε μια συμπυκνωμένη κόμη και μια μικρή ουρά μήκους 10 δευτερολέπτων της μοίρας, κατατάσσοντας το αντικείμενο σαν κομήτη. 

Εξέλιξη του κομήτη

Περαιτέρω παρατηρήσεις και ανάλυση έδειξαν ότι ο κομήτης θα μπορούσε να φτάσει σε μέγεθος 3 ή 4 κατά το περιήλιό του, ή ακόμη και σε μέγεθος 0,9 ή -0,2 κατά την προσέγγιση στη Γη, όπου η γεωμετρία επιτρέπει την σκέδαση του φωτός του Ήλιου από τα αέρια του κομήτη, αυξάνοντας την φωτεινότητά του. 

Νεότερες αναλύσεις δίνουν μέγιστη φωτεινότητα περίπου στο 2,2, που αρμόζει καλύτερα σε κομήτες μεγάλης περιόδου όταν εισέρχονται στο εσωτερικό Ηλιακό Σύστημα. Η μέγιστη φωτεινότητα, ανεξαρτήτως μεγέθους, θα συμβεί στις 9 Οκτωβρίου 2024.

Όμως ο κομήτης ακόμη δεν εμφανίζει την άνοδο της φωτεινότητας και το σχήμα της ουράς που προβλέπουν τα μοντέλα, σύμφωνα με παρατηρήσεις αστρονόμων. Σε μια πρόσφατη εργασία του, ο Zdenek Sekanina, ερευνητής στο Jet Propulsion Laboratory της NASA, πιστεύει ότι ο κομήτης βρίσκεται σε φάση διάλυσης και το τέλος του είναι αναπόφευκτο.

Ωστόσο οι κομήτες είναι διάσημοι για την αστάθεια τους και απρόβλεπτοι στην συμπεριφορά τους. Έτσι περιμένουμε τις επόμενες εβδομάδες για να δούμε τι τελικά θα συμβεί στον κομήτη.

Παρατήρηση του κομήτη

Μετά τις 12 Οκτωβρίου ο κομήτης θα βρίσκεται στον δυτικό ουρανό για το βόρειο ημισφαίριο και θα είναι παρατηρήσιμος. Όμως καθώς θα απομακρύνεται από τον Ήλιο, το μέγεθος του θα μειώνεται, αλλά θα κινείται ολοένα και σε πιο σκοτεινό ουρανό. Η ουρά σκόνης του κομήτη εκτείνεται σε μήκος περίπου 26 μοιρών και ήταν ορατός κατά την διάρκεια της ημέρας (με πολλή προσοχή), όπως ανέφεραν πολλοί παρατηρητές.

Σύμφωνα με μια νέα εργασία, η ουρά ιόντων του κομήτη θα διασταυρωθεί με τη Γη, και πιθανόν (αν η δραστηριότητα του κομήτη είναι μεγάλη) να είναι αμυδρά ορατή η ουρά, όταν ο κομήτης θα βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα.

Ο κομήτης όπως θα φαίνεται στον δυτικό ορίζοντα έως το τέλος Οκτωβρίου:

Συνοπτικός χάρτης με τις θέσεις του κομήτη στον δυτικό ουρανό έως το τέλος Οκτωβρίου:

Στις 15 Οκτωβρίου ο κομήτης C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) θα βρεθεί σε απόσταση μίας μοίρας από τον κομήτη 13P/Olbers (12ο μέγεθος) και πιθανόν να έχει αναπτύξει και αντι-ουρά (λόγω της γεωμετρίας):

20 με 25 Οκτωβρίου ο κομήτης C/2023 A3 (Tsuchinshan–ATLAS) θα βρίσκεται κοντά στα σφαιρωτά σμήνη του Οφιούχου, με την λαμπρότητά του να έχει μειωθεί αρκετά:

© Gerald Rhemann, 7 Ιουλίου 2024
Εξέλιξη της φωτεινότητας του κομήτη. Με κόκκινη γραμμή οι παρατηρήσεις, με πράσινη η αύξηση φωτεινότητας λόγω σκέδασης http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2023A3
Η εξέλιξη της φωτεινότητας του κομήτη και το ύψος του κατά το αστρονομικό λυκόφως για την Ελλάδα (ο Ήλιος 18 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα)
Προσομοίωση της ουράς του κομήτη, © Nicolas Lefaudeux
Προσομοίωση της ουράς του κομήτη, © Nicolas Lefaudeux

Χάρτης με τις θέσεις του κομήτη για τον Οκτώβριο

Περιήλιο, 27 Σεπτεμβρίου 2024
Κοντινότερη απόσταση από τη Γη, 12 Οκτωβρίου 2024

Σύνδεσμοι με πληροφορίες για τον κομήτη

https://theskylive.com/quickaccess

https://theskylive.com/c2023a3-info

https://www.aerith.net/

https://www.cobs.si/comet/2410

http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2023A3

https://ssd.jpl.nasa.gov/

https://www.skyatnightmagazine.com/

https://skyandtelescope.org/

Φωτογραφίες του κομήτη από το Fachgruppe Kometen in der VdS