Ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα δημιουργεί εντυπωσιακό σέλας

Το βράδυ της 10ης Μαΐου, μια ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα μεγέθους G5 (το μεγαλύτερο της κλίμακας) πυροδότησε θεάσεις βορείου και νοτίου σέλαος σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Αναφέρθηκαν θεάσεις σε πολλά μέρη της Ελλάδας, την Κύπρο, την Φλόριντα στην Αμερική, ακόμη και στις Μπαχάμες.

Η γεωμαγνητική καταιγίδα που συγκαταλέγεται στις πέντε ισχυρότερες όλων των εποχών, οφείλεται σε πολλαπλές εκλάμψεις που εξαπέλυσε η γιγάντια ηλιακή κηλίδα AR3664, η οποία έχει μέγεθος 15 φορές την διάμετρο της Γης.

© Steven Hogan, Αγγλία.

Ενδεικτικό του μεγέθους μιας γεωμαγνητικής καταιγίδας είναι ο δείκτης Dst του μαγνητικού πεδίου. Τον περασμένο Νοέμβριο όπου το βόρειο σέλας ήταν ορατό στην βόρεια Ελλάδα είχε τιμή -200, ενώ το πρωί της 11ης Μαΐου έφτασε -421!!! (Μεγαλύτερη αρνητική τιμή σημαίνει μεγαλύτερη πιθανότητα θέασης).

Η τιμή του δείκτη Dst σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα

Το χρώμα του σέλαος

Στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη κυριαρχεί το πράσινο που οφείλεται στον ιονισμό του οξυγόνου στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας.

Το κόκκινο χρώμα οφείλεται στον ιονισμό του οξυγόνου στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, όπου απαιτείται και μεγαλύτερη ενέργεια που παράγεται από καταιγίδες σαν την χθεσινή.

Οι παρατηρητές όμως σε νοτιότερα πλάτη βλέπουν μόνο το κόκκινο χρώμα, καθώς η καμπυλότητα της Γης κρύβει το χαμηλότερο πράσινο, όπως εξηγεί το σκίτσο από το blog.aurorasaurus.org

Το αποτύπωμα της καταιγίδας στο μαγνητικό πεδίο
Η κηλίδα AR3664
© Γιαννουλούδης Κώστας, Meinz Γερμανία
© Χριστίνα Ηρακλέους, Χάγη
© Χριστίνα Ηρακλέους, Χάγη

Οι πιθανότητες θέασης του βορείου σέλαος εξαρτώνται από την θέση του παρατηρητή και την ένταση της γεωμαγνητικής καταιγίδας.

Η χθεσινή καταιγίδα έφτασε σε επίπεδο G5, το μέγιστο στην κλίμακα μέτρησης, έτσι το βόρειο σέλας ήταν ορατό έως την Κύπρο αλλά και τις Μπαχάμες.

Η Κύπρος βρίσκεται 10 μοίρες βορειότερα από τις Μπαχάμες σε γεωγραφικό πλάτος, όμως βρίσκεται μόνο 2 μοίρες νοτιότερα σε γεωμαγνητικό πλάτος. Έτσι οι Μπαχάμες βρίσκονται «βορειότερα» όσον αφορά τον γεωμαγνητικό βόρειο πόλο της Γης.

Ο βόρειος γεωμαγνητικός πόλος της Γης βρίσκεται στον άξονα ενός ιδεατού μαγνητικού διπόλου που προσεγγίζει καλύτερα το πολύπλοκο μαγνητικό πεδίο της Γης, ενώ διαφέρει από τον βόρειο μαγνητικό πόλο στον οποίο δείχνουν οι πυξίδες, ο οποίος με την σειρά του διαφέρει από τον γεωγραφικό βόρειο πόλο της Γης.

Ο βόρειος γεωμαγνητικός πόλος κινείται συνεχώς και αυτή την εποχή βρίσκεται στον βόρειο Καναδά, έτσι η Αμερική έχει στο σύνολο περισσότερες θεάσεις του βορείου σέλαος από την Ευρώπη.

Χάρτης με τις πιθανότητες θέασης βορείου σέλαος σε συνδυασμό με το γεωμαγνητικό πλάτος και την ένταση της γεωμαγνητικής καταιγίδας
Οι τρεις βόρειοι πόλοι της Γης